[ad_1]
حق نشر عکس
iSna
ه نظر می رسد دلیل اصلی این اظهارات از طرف تندروها اظهارات اورهان پاموک درباره “سلمان رشدی” و مخالفت شدیدش با فتوای قتل او بوده که در دهه ۸۰ میلادی توسط آیت الله خمینی صادر شد. فتوایی که که در پی انتشار رمان “آیات شیطانی” نوشته سلمان رشدی نویسنده هندی الاصل انگلیسی به دلیل آنچه توهین به اسلام و پیامبر اعلام شد صادر شد و سر و صدای فراوانی نیز به پا کرد.
رخداد فرهنگی که در ایام برای نمایشگاه کتاب حاشیه ساز شد دعوت از اورهان پاموک، نویسنده مشهور ترکیه ای و برنده نوبل ادبیات بود. پاموک همان‌طور که در دنیا نویسنده‌ای نام‌آشنا است و آثارش به زبان‌های متعدد ترجمه شده در ایران نیز پرمخاطب و محبوب است. نام من سرخ، دختر موقرمز، استانبول، کتاب سیاه ،قلعه سفید و … از جمله آثار برجسته و موفق او هستند که در ایران توسط ناشران مختلفی به چاپ رسیده‌اند.
پاموک بنا بود روز پنجشنبه در غرفه گروه انتشاراتی ققنوس حاضر شود اما این برنامه چنانچه خبرگزاری ایلنا گزارش کرد به دلیل “جلوگیری از ازدحام جمعیت” لغو شد. پس از لغو این برنامه، مراسم شب اورهان پاموک در خانه اندیشمندان علوم انسانی با مدیریت مجله بخارا، به دلیل آنچه “عدم در اختیار گذاشتن سالن” عنوان شد نیز لغو شد.
ظاهراً دلیل لغو این جلسات تهدید و اعتراض رسانه های تندروها و یکی از نمایندگان مجلس بوده است. نصرالله پژمانفر، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری فارس از دعوت انتشارات ققنوس از اورهان پاموک برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران انتقاد کرده و آن را اقدامی را “ضدامنیتی، ضد فرهنگی و ضددینی” خوانده است.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفته که “قطعا این اتفاقات سهوی نیست و دستگاه‌های امنیتی باید بررسی کنند.” پژمانفر برنامه سخنرانی پاموک در نمایشگاه کتاب را بطور تلویحی نشستی خوانده که “مباحث امنیتی و اعتقادی ما را زیر سوال می‌برد”.
به نظر می رسد دلیل اصلی این اظهارات از طرف تندروها اظهارات اورهان پاموک درباره “سلمان رشدی” و مخالفت شدیدش با فتوای قتل او بوده که در دهه ۸۰ میلادی توسط آیت الله خمینی صادر شد. فتوایی که که در پی انتشار رمان “آیات شیطانی” نوشته سلمان رشدی نویسنده هندی الاصل انگلیسی به دلیل آنچه توهین به اسلام و پیامبر اعلام شد صادر شد و سر و صدای فراوانی نیز به پا کرد.
جالب اینجاست که “بچه های نیمه شب” (برنده جایزه بوکر ۱۹۸۱) مشهورترین اثر سلمان رشدی تا سالها با ترجمه مهدی سحابی بدون هیچ مشکلی در ایران منتشر می شد. و حتی در سال ۱۳۶۴ برنده بهترین رمان خارجی در مراسم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. اما پس از ماجرای فتوای آقای خمینی جلوی انتشار مجدد این کتاب نیز تا امروز گرفته شده است. برخی خبرگزاری ها نیز دلیل لغو سخنرانی پاموک را ترس برگزارکنندگان از اظهار نظر مجدد او درباره سلمان رشدی عنوان کردند.
پاموک در سال ۲۰۰۵ نیز پس از اظهاراتی درباره قتل عام ارامنه توسط عثمانی ها در اوایل قرن بیستم، مناقشه ای که دولت های ترکیه هرگز وقوع آن را نپذیرفته اند، خبرساز شد و شدیدا مورد انتقاد دولت اردوغان و همچنین ترک های ناسیونالیست قرار گرفت و حتی به دادگاه فراخوانده شد. همچنین او همواره منتقد محدودیت های اعمال شده از طرف دولت ترکیه علیه روزنامه‌نگاران و مطبوعات بوده است.
حق نشر عکس
AFP
پاموک از تاثیر هنر و ادبیات ایران بر آثارش مخصوصا رمان نام من سرخ گفت: “برخی از دوستان ایرانی رمان “نام من سرخ” را بیشتر از آن‌که ترکی بدانند ایرانی می‌دانند زیرا در آن درباره ایران و مینیاتورهای ایرانی نوشته شده است”. این رمان درباره نقاشی مینیاتوریست است که در دوران عثمانی زندگی می کند و توسط افراطیون اسلامی و مخالفان چهره پردازی و نقاشی به قتل می رسد
پاموک و ایران
پاموک در نهایت تنها در یک نشست خبری در کاخ نیاوران شرکت و ترجمه کتاب‌هایش به فارسی را برای دوستداران امضا کرد. او در این نشست درباره مسئله کپی رایت آثار ادبی در ایران گفت:”زمانی که کتاب‌هایم در ایران و به فارسی ترجمه یا چاپ می‌شود شادی مضاعفی به من دست می‌دهد اما نارضایتی هم دارم. دوست دارم با توجه به معاهده برن و کپی‌رأیت، کتاب‌هایم به شکل منظم با اجازه خودم و دقیق، در یک مجموعه و از طرف یک انتشارات منتشر شود”.
او همچنین از تاثیر هنر و ادبیات ایران بر آثارش مخصوصا رمان نام من سرخ گفت: “برخی از دوستان ایرانی رمان “نام من سرخ” را بیشتر از آن‌که ترکی بدانند ایرانی می‌دانند زیرا در آن درباره ایران و مینیاتورهای ایرانی نوشته شده است”. این رمان درباره نقاشی مینیاتوریست است که در دوران عثمانی زندگی می کند و توسط افراطیون اسلامی و مخالفان چهره پردازی و نقاشی به قتل می رسد.
او سپس درباره استفاده از آثار ایرانی در داستان‌هایش، اظهار داشت: “کتاب سیاه” تحت تاثیر “منطق‌الطیر” عطار و در قالب رمانی پست‌مدرن نوشته شده است. همچنین از علاقه اش به نویسندگان و اندیشمندان ایرانی چون داریوش شایگان، حسن نصر و علی شریعتی گفت و از تاثیر ایده های او در نگارش رمان جنجالی “برف” سخن گفت. رمانی که پاموک آن را تنها اثر سیاسی خود می داند و در آن به نقد اسلام سیاسی پرداخته است. متاسفانه این کتاب در ایران با سانسور فراوان به چاپ رسیده است.
پاموک درباره سانسور کتاب‌هایش در ایران نیز گفت: “هیچ نویسنده‌ای دوست ندارد حتی یک کلمه از کتابش حذف شود اما در این زمینه وجود دارد که نمی‌داند باید چه کار کند. از طرفی دوست داری کتابت چاپ شود و از طرف دیگر با سانسور مواجه می‌شوی دوراهی‌ای. اگر هم من در این‌باره هر طور که دوست دارم اظهارنظر کنم آیا کسی به آن توجه می‌کند؟” اورهان پاموک پیشتر در سال ۱۳۸۲ به ایران سفر کرده بود.
بیشتر بخوانید:
“مصطفی مستور” تنها نویسنده ایست که تا امروز به لغو سخنرانی پاموک در تهران واکنش نشان داده است. او در مطلبی در صفحه اینستاگرامش با انتقاد از این رخداد اعلام کرده : “به سهم خودم، به عنوان یک نویسنده ایرانی، از رفتاری که با یک نویسنده ترک شد، احساس شرمساری می‌کنم”.
مستور در ادامه نوشته است: “مساله از نظر فرهنگی بسیار ساده است؛ ناشری قانونی از نویسنده‌ای که آثارش را به شکل قانونی در کشور ترجمه و منتشر کرده و خوانندگان زیادی هم در جامعه ما دارد به شکل قانونی دعوت کرده تا در چند گردهمایی ادبی که قبلا برایشان مجوز قانونی گرفته، شرکت کند. نویسنده هم به شکل قانونی وارد کشور شده تا در این نشست‌ها شرکت کند. مسئله اما از نگاه اهالی سیاست، مثل همیشه، پیچیده و طراحی‌شده و امنیتی است و بوی توطئه می‌دهد.”
مستور در ادامه نوشته است: “جلوگیری از حضور اورهان پاموک در چند محفل ادبی و فرهنگی، نشان می‌دهد برخی سیاستگذاران فرهنگی تا چه حد با مقوله‌هایی مانند توسعه فرهنگی و تعامل فرهنگی با جهان، بیگانه‌اند. مایه تاسف است که با نویسنده‌ای این گونه رفتار شد که در مجال اندکش، جز در تحسین ایران و هنر ایرانی‌ها و تعلق عمیقش به سرزمین ایران سخن نگفت. من به سهم خودم از کمیسیون فرهنگی مجلس و فلان روزنامه انتظار ندارم برای ترویج فرهنگ کتابخوانی و تعامل فرهنگی با جوامع دیگر و توسعه فرهنگی و رفع ممیزی و ایجاد نشاط فرهنگی در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب و کمک به ناشران خصوصی و معرفی سرمایه‌های ملی فرهنگی به جهان گام‌های موثری بردارند، تنها انتظارم این است که برای رشد فرهنگ مانع‌تراشی نکنند. می‌دانم انتظار زیادی است.”
چنین اعتراضات و مخالفت هایی پیشتر نیز در ایران سابقه داشته است. در سال ۱۳۹۵ پیکر ریچارد نلسون فرای، ایرانشناس مطرح آمریکایی، که بنابر وصیت‌اش و موافقت مقامات ایرانی قرار بود در حاشیه زاینده‌رود اصفهان و در کنار مقبره آرتور پوپ دفن شود، با اعتراض تندروها و برخی نمایندگان مجلس ناکام ماند. خانواده ی فرای سرانجام پس از ۷۳ روز بلاتکلیفی جنازه او را سوزانند و پرونده دفن او در اصفهان برای همیشه بسته شد.
در آن روزها امام‌جمعه اصفهان، فرای را “زباله غربی” خواند و گفت “مردم اصفهان اجازه چنین کاری را به مسئولان نخواهند داد که جنازه یک فرد جاسوس سیا در اصفهان دفن شود”. افرادی همچنین با نوشتن شعارهایی بر روی آرامگاه پروفسور آرتور پوپ (از بزگترین محققین فرهنگ و معماری ایران) خواستار تخریب آن شده بودند.
حق نشر عکس
iSna
فرادی همچنین با نوشتن شعارهایی بر روی آرامگاه پروفسور آرتور پوپ (از بزگترین محققین فرهنگ و معماری ایران) خواستار تخریب آن شده بودند