نبراسکا برای نخستین‌بار از فنتانیل برای اعدام استفاده کرد

حق نشر عکس
AFP

ایالت نبراسکا آمریکا برای نخستین‌بار در آمریکا از داروی شبه‌مرفینی فوق قوی فنتانیل برای اعدام استفاده کرده است. فنتانیل همان ماده مخدر آزمایشگاهی است که در کانون بحران مرگ و میر ناشی از اعتیاد در آمریکا و کانادا قرار دارد. نبراسکا آخرین اعدام را در سال ۱۹۹۷ با استفاده از صندلی الکتریکی انجام داده بود.

کاری دین مور، محکوم ۶۰ ساله که در سال ۱۹۷۹ دو راننده تاکسی را به قتل رسانده بود پس از ۲۱ سال توقف اجرای احکام اعدام در نبراسکا، با تزریق فنتانیل اعدام شد.

او که خود خواستار اجرای حکمش شده بود نخستین اعدامی با استفاده از این نوع ماده شبه مرفینی در تاریخ آمریکاست. مقام‌های قضایی آمریکا گه در چند سال اخیر برای دسترسی به مواد ترکیبی برای اعدامبا مشکل و امتناع شرکت‌های داروسازی روبرو بوده‌اند، تاکنون از فنتانیل استفاده نکرده بودند و در چند مورد اخیر کوکتلی مرکب از چند ماده را برای اجرای احکام اعدام مورد استفاده قرار داده بودند.

بنابر گزارش یک روزنامه محلی مقام‌های قضایی در نبراسکا برای اعدام آقای مور از کوکتلی که شامل دیازپام، فنتانیل، پتاسیم کلراید و سیس‌آتراکوریوم استفاده کرده‌اند.

به گزارش واشنگتن‌پست، پس از تزریق حدود ۲۳ دقیقه طول کشید تا پزشکان مرگ آقای مور را اعلام کنند.

فنتانیل یک شبه‌مرفین بسیار قوی است که سرمنشاء طبیعی ندارد و تنها در آزمایشگاه تولید می‌شود.

شرکت داروسازی آلمانی کابی هفته گذشته با طرح یک شکایت در دادگاه تلاش کرده بود جلوی اجرای این حکم اعدام را بگیرد.

اما این شکایت به جایی نرسید و آن طور که روزنامه واشنگتن پست مدعی است دادستان کل ایالت نبراسکا گفته: “مردم نبراسکا با درصد بالایی خواهان از سرگرفتن مجازات اعدام درباره آقای مور شده بودند.”

فنتانیل شوخی ندارد!

امیرپیام، بی‌بی‌سی

به محض این که در آمبولانس نشستیم و کتی بی‌سیم را روشن کرد تقریبا بدون وقفه از مرکز تلفن اورژانس پیغام می‌آمد که فلان‌‍جا یک مورد بیهوشی مشکوک به مصرف بیش از حد مواد (اوردوز) گزارش شده و باید به آنجا برویم. در حد فاصل یک ساعت نخستی که با تیم فیلم‌برداری همراه کتی و جید (متخصصان ویژه امداد به اوردوز در ونکوور کانادا) بودیم چهار تلفن مشابه دریافت کردیم که سه مورد آنها تنها در یک محله روی داد. همین باعث شد جید گمانه‌زنی کند که احتمالا همه این قربانیان از یک ساقی “جنس” گرفته‌اند؛ جنسی که به مقادیر کشنده فنتانیل داشته است.

گزارش‌های مفصل درباره بحران فنتانیل و اوردوز را که در بی‌بی‌سی فارسی در حال تهیه است به زودی خواهید دید اما حالا که فنتانیل برای نخستین‌بار در اجرای یک حکم اعدام در آمریکا به کار گرفته شده جا دارد که درباره‌اش بیشتر بدانیم.

فنتانیل که ۱۰۰ برابر مرفین (۵۰ برابر هرویین) قدرت دارد بیش از ۴۰ سال پیش وارد مصارف پزشکی شد و چسب‌های آزادکننده تدریجی آن که برای دردهای شدید ناشی از سرطان کاربرد دارد، از چند سال پیش در ایران هم تولید می‌شود.

این ماده که برخلاف مخدرهای طبیعی (تریاک، مرفین و هرویین) ریشه گیاهی ندارد و تماما در آزمایشگاه تولید می‌شود با سرعتی به مراتب بیشتر از مرفین و هرویین از غشاءهای محافظ مغز و نخاع عبور می‌کند و با قدرتی اعجاب‌آور بروی گیرنده‌های مرفینی مغز تاثیر می‌گذارد.

به همین علت فنتانیل موجب تسکین فوری درد و نشئگی سریع می‌شود اما موضوع اینجاست که این ماده به سرعت بروی دستگاه تنفسی و کارکرد قلب هم تاثیر می‌گذارد و شاید حتی پیش از آن که نشئگی سراغ مصرف‌کننده بیاید با توقف دستگاه نتفسی او را به بیهوشی می‌برد و در آستانه مرگ قرار می‌دهد.

گریگور رابتسون، شهردار ونکوور، در خلال فیلم‌برداری مجموعه فنتانیل به من گفت که در طول سال گذشته میلادی فقط در ونکوور هر روز یک نفر به علت اُوردوز جان داده و اریک باکلر، افسر مبارزه با موادمخدر پلیس فدرال کانادا (آر‌سی‌ام‌پی) هم گفت که تقریبا دیگر هرویینی در ونکوور توزیع نمی‌شود و آنچه در کف خیابان با نام گرد “سفید چینی” معامله می‌شود فقط فنتانیل است.

او هشدار داد که فنتانیل دیر یا زود سراغ همه جوامعی که در آنها مصرف‌کنندگان مواد‌مخدر مرفینی قابل توجه است خواهد رفت و در کانادا و آمریکا که چهار سالی است با این بحران روبرو هستند نشانگانی وجود دارد که مواد مخرب‌تری چون کارفنتانیل هم در راه است؛ ماده‌ای که ۱۰ هزار برابر مرفین قدرت دارد و تاکنون مصرفی برای آدمیزاد نداشته و تنها برای از پا انداختن موجودات عظیم الجثه‌ای چون فیل استفاده می‌شده است.

حق نشر عکس
Getty Images

یک شرکت داروسازی دیگر، سندوز، هم هفته پیش خواسته بود که مقام‌های نبراسکا بگویند چه کسی یا چه شرکتی داروی ترکیبی برای اعدام آقای مور را تهیه کرده چرا که به ادعای آنها نبراسکا این مواد را به طور “قانونی” به دست نیاورده است.

شرکت‌های داروسازی آمریکا چند سالی است که فروش مواد لازم برای اجرای احکام اعدام از طریق تزریق دارو را متوقف کرده‌اند چرا که می‌گویند استفاده از محصولات آنها برای اعدام، برایشان بدنامی به بار می‌آورد.

نبراسکا تنها ایالت آمریکا نیست که استفاده از فنتانیل را برای اعدام محکومان در نظر گرفته است. ایالت نوادا هم ماه گذشته تصمیمی مشابه برای اعدام یکی از محکومان در نظر داشت اما در پی طرح یک شکایت در دادگاه این ایالت، فعلا اجرای آن را به تعلیق درآورده است.

فنتانیل که در چهار سال گذشته موجب مرگ ده‌ها هزار نفر در آمریکا و کانادا شده مصارف پزشکی فراوانی برای تسکین سرطان‌های پیشرفته و داروی بیهوشی دار اتاق‌های عمل دارد اما در چند سال گذشته ورود غیرقانونی او به بازار موادمخدر به افزایش بی‌سابقه مرگ و میرهای ناشی از سوءمصرف مواد (اوردوز) انجامیده است به طوری که آمریکا و کانادا با اعلام وضعیت فوق‌العاده بهداشتی تلاش می‌کنند از مرگ و میرهای فزاینده در این زمینه جلوگیری کنند.