ایران در تحریم؛ شاخص‌های اقتصادی را دنبال کنید

بازگشت تحریم‌های آمریکا، درکنار عوامل داخلی، اقتصاد ایران را که بعد از توافق هسته‌ای امید به خروج از بحران داشت، بار دیگر دچار تنش کرده است. در این صفحه می‌توانید بعضی از شاخص‌های اصلی اقتصاد ایران را دنبال کنید. اطلاعات به محض در دسترس بودن داده‌های جدید، به‌روز می‌شود. با استفاده از فهرست بخش‌های مختلف را ببینید.

توضیح: به دلیل نوسان تند و حساسیت بازار ارز ایران، بی‌بی‌سی فارسی در این صفحه قیمت دلار را به صورت هفتگی و براساس قیمت‌های حدودی بازار به روز می‌کند. هدف نمودار و اطلاعات بالا به دست دادن برآوردی از وضعیت قیمت ارز در ایران است و معیاری برای معامله نیست. با توجه به شرایط بی ثبات بازار ارز، درصورت در دست نبودن قیمت روزانه دلار، قیمت براساس ارزش برابری ارزهای دیگر با ریال محاسبه می‌شود.

نمودار زیر نشان می‌دهد که قیمت دلار از اوایل سال ۱۳۹۷ جهشی تاریخی داشته است.

▲ پایان بخش “متوسط قیمت هفتگی دلار” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

توضیح: منظور از سکه طلا، تمام سکه طلای طرح جدید (یا امامی) است. قیمت سکه طلا موتثر از نوسان قیمت جهانی طلا و قیمت دلار در بازار است. خرید سکه طلا یکی از روش‌های معمول حفظ ارزش سرمایه در دوران افزایش تورم یا نوسان قیمت دلار است.

▲ پایان بخش “متوسط قیمت هفتگی سکه طلا” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

تورم ۱۲ ماهه: متوسط افزایش قیمت در دوازده ماه منتهی به ماه جاری نسبت به ۱۲ ماه منتهی به ماه مشابه سال قبل. دلیل این شیوه محاسبه، نشان دادن افزایش سطح قیمت‌های تثبیت شده در بازار است.

تورم نقطه به نقطه: نوسان قیمت‌ها را نسبت به ماه مشابه سال قبل نشان می‌دهد. در دوران تنش‌های اقتصادی می‌تواند برآوردی از روند تند افزایش قیمت‌ها یا تلاطم در بازار به دست بدهد.

چقدر تورم را احساس می‌کنید؟

انتشار رقم تورم، گاهی باعث انتقاد مردمی می‌شود که در زندگی روزانه خود، شاهد افزایش هزینه‌هایشان فراتر از نرخ تورم هستند. دلیل این اختلاف در اجزای تورم است. براساس برآورد بانک مرکزی ایران، سه گروه زیر بالاترین اهمیت را در هزینه‌های خانوارهای شهری دارند:

• خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها: ۲۶٪
• مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها: ۳۷٪
• حمل و نقل: ۹٪

افزایش قیمت این گروه‌ها طی یک سال اخیر، می‌تواند برآورد ملموس‌تری از فشار گرانی به دست بدهد:

▲ پایان بخش “تورم و هزینه زندگی” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

توضیح: مرکز آمار ایران کسی که در هفته قبل از آمارگیری حتی یک ساعت هم کار کرده باشد را شاغل می‌داند. بنابراین بیکاران، کسانی هستند که در بی‌کاری مطلق هستند. برای به دست آوردن تصویری روشن‌تر از وضعیت بازار کار، شمار کسانی که اشتغال ناقص دارند را هم می‌توان در نظر گرفت. این افراد برای افزایش درآمد، نیاز به کار بیشتر دارند، اما کار پیدا نمی‌کنند.

نرخ بیکاری، در سطح استان‌های ایران متفاوت است. در بعضی از استان‌ها نرخ بیکاری تا دوبرابر کل کشور است. در نقشه زیر، هرچه رنگ استان پررنگتر باشد، بیکاری درآن بیشتر است. بالاترین عدد بیکاری را در سال ۱۳۹۶، استان کرمانشاه با بیش از ۲۱ درصد و بعد ازآن چهارمحال بختیاری با حدود ۲۱ درصد دارد. پایین ترین نرخ بیکاری هم مربوط به استان مرکزی با کمتر از هشت درصد است.

▲ پایان بخش “بیکاری” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

توضیح: رشد اقتصادی، تغییر اندازه تولید ناخالص داخلی یک کشور، نسبت به سال قبل است. افزایش رشد اقتصادی به معنی رونق اقتصادی یک کشور است. یکی از روش‌های محاسبه تولید ناخالص داخلی از این رابطه است:

ارزش کالاهای و خدماتی که خانوارها مصرف کرده‌اند + سرمایه‌گذاری ناخالص + سرمایه‌گذاری دولت + مخارج دولت + خالص تجارت (صادرات منهای واردات)= تولید ناخالص داخلی کشور

توضیح: براساس آمارهای بانک جهانی، حجم تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۱۳۹۰، قبل از آغاز تحریم‌های هسته‌ای حدود ۵۰۰ میلیارد دلار بود (براساس دلار ثابت سال ۲۰۱۰ ). بعد از دوران تحریم و کاهش حجم اقتصاد ایران به حدود ۴۶۰ میلیارد دلار، در سال ۱۳۹۶ با رشد انفجاری ۱۲/۵ درصدی (به دلیل افزایش فروش نفت) حجم اقتصاد به حدود شش سال قبل رسید.

▲ پایان بخش “رشد اقتصادی” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

توضیح: توان تولید نفت ایران در حال حاضر زیر چهار میلیون بشکه در روز است. سال‌ها تحریم و ناتوانی ایران در توسعه میدان‌های گازی و بهبود تکنولوژی صنعت نفت باعث شده ایران توان افزایش تولید نفت را نداشته باشد. اقتصاد ایران با صادرات حدود ۲ میلیون تا دومیلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌تواند منابع لازم برای تامین بودجه‌ سالانه خود را فراهم کند.

در دوران تحریم‌های قبلی صادرات نفت ایران حدودا نصف شده بود. آمریکا برآورد کرده بود که رسیدن صادرات ایران به حدودا روزی یک میلیون بشکه، اقتصاد ایران را به زانو درمی‌آورد. نمودار زیر صادرات نفت قبل و بعد از توافق هسته‌ای را نشان می‌دهد.

درآمد نفت ایران در سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ به دلیل افزایش قیمت جهانی نفت، تا حد کم سابقه‌ای بالا رفت.

▲ پایان بخش “صادرات نفت” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید

توضیح: گمرک ایران، میعانات و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی را جزو صادرات غیر نفتی محاسبه می‌کند. اطلاعات بالا از بانک مرکزی ایران استخراج شده است که در آن میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی از صادرات غیر نفتی جدا شده است. البته محصولات پتروشیمی جزو صادرات غیر نفتی محاسبه می‌شود.

▲ پایان بخش “تجارت خارجی بدون نفت” – برای بازگشت به فهرست کلیک کنید